Friday, July 24, 2009

E Mataga le leai o se tasi i Ta'ita'i o motu Pasefika

Ua maitau atu i tusitusiga i le Samoa Observer ma isi ala o tusitusiga e iai le Islands Business ( e maua pe a su'e i le google), ua le tutu fa'atasi ta'ita'i pasefika i mata'upu taua e iai le le auai o Fiti i le talanoaina o le konakarate fa'aopoopo fa'alefefa'ataua'iaga a motu Pasefika ma Ausetalia ma Niusila. Ua atagia mai ua 'au atunu'u tetele Melanisia fa'atasi ma Toga, a e ta'ita'i Samoa i le itu o atunu'u laiti e pei o Rarotoga ma isi motu laiti. I le faitau tusitusia a nisi ua pei ua fa'aaoga e Ausetalia ma Niusila le itu e ta'ita'i ai Samoa e fa'atotope (se i tulou) ai ni fuafuaga e aunoa ma le maliega atoatoa a atunu'u o le Foremi o motu o le pasefika.

Ua fa'ailoa mai e tusitusiga o lo o i le Islands Business o fa'ai'uga na faia i le fono i Apia talu ai nei, ua matua malilie ai Ausetalia ma Niusila a e fa'anoanoa ai le isi itu e aofia ai ma Fiti. O lo o taua fo'i i le Islands Business e le o malilie fo'i sui o le Iuni a Europa sa i Samoa ona o le faiga o ia fa'aiuga i Samoa a e le i auai ni sui mai Fiti. E taua le leo o le Iuni a Europa ona o le latou fesoasoani tupe e 95 milliona iuro ua atofaina mo le Foremi mo tausaga 2008 i le 2013.

O lo o ta'ua fo'i ni fautuaga fa'a loia e fa'apea e ono fa'aleaogaina ni fa'aiuga e faia a le foremi a e maise i le fono o lo o loma i Kaina, Ausetalia ia Aukuso pe a faia e aunoa ma le maliega ma le auai o minisita o atunu'u uma o le foremi.

O nisi o fa'ai'uga na faia i le fono i Samoa e iai le fa'atuina o se ofisa mo se tasi e agava'a e fautuaina le foremi i mataupu tau le fefa'ataua'iga i le va o atunu'u tetele o Niusila ma Ausetalia ma motu o le foremi. O le fa'ai'uga i le fono i Samoa, o le a fa'atupeina e Ausetalia ma Niusila lea ofisa i se tupe e laititi ifo ma se tau sa malilie iai motu pasefika. Ua pei ua masalomia fo'i la e motu pasefika o le a pulea fo'i la e Ausetalia ma Niusila o lea ofisa ma ua le talafeagai ai ma se maliega sa iai i le amataga o talanoaga a o le i malosi mai le agi a atunu'u tetele.

O nei la tulaga ua tula'i mai i ta'ita'i o motu o le pasefika e fa'ale-manuia ma e fa'atupu fevaevaea'i i tagata o le pasefika.
O le fesili la; Aisea ua taulamua ai le ta'ita'i o Samoa e fa'asinosino sese o Fiti a e le taumafai e fa'atupu se tasi i va o ta'ita'i o malo o motu pasefika?

Fa'afetai lava

M.O.W.

Sunday, July 05, 2009

Samoa, ua na o se amataga

E fa'afetaia le Tama Alofa ona o Lana ta'ita'iga ma Lana fa'amalumalu ia Samoa. Pei ona sa tu'uina i Ona luma le mataupu e tusa ai o le tulaga i ali'i faipule e to'aiva sa taleaina e le Fofofga Fetalai o latou tofi ma nofoaga i totonu o le Palemene o Samoa. Ua tu'uina mai i le vaiaso ua te'a nei le fa'ai'uga a le Fa'amasino Sili, ua fa'aleaogaina le fa'atonuga a le fofoga fetalai.

Lona uiga, ua fa'aali mai ai i lea fa'ai'uga le tuto'atasi o le Fa'amasinoga Sili, na te faia ni fa'ai'uga e talafeagai ma Tulafono tusia. O le a manino le fa'ai'uga a le Fa'amasino Sili i le vaiaso fou.

E ui la ose tulaga alu i luma ua tula'i mai mo le Palemene, e ao pea ona nofo uta ma mataala Samoa aua e mafai fo'i e le Malo ona fai ni suiga ina ia talafeagai ai tulafono ma ni polesi o taumafai e fa'atino. O se fa'ata'ita'iga o lea tulaga o le suiina o le itu e feoa'i ai ta'avale e aunoa ma le maliega a Samoa atoa.

O le sini o galuega a le Itu a Tautua, ina ia mafai ona fa'atuina se Itu Tete'e i totonu o le Palemene. O se fa'amanuiaga sili lava pe a mafai ona galulue fa'atasi o Faipule Tu To'atasi ma le to'aiva ina ia fa'atinoina se Itutete'e o iai le tofa mamao ma le fa'autaga loloto.

O le a 48 tausaga o le tuto'atasi o le Malo o Samoa. O le iai o se Itu Tete'e malosi i totonu o le Palemene o Samoa, ou te manatu ose Taeao fou fo'i lea mo Samoa e 'avea ai pea Samoa ma fa'ata'ita'iga o pulega fa'atemokarasi i totonu o atunu'u o le pasefika.


Meripa Weir